Çewlîg Ra Çend Meseleyî

Arêkerdox: W.Zozanî

Vanî dewanê Çewlîg ra yew dew de dewijêk şino seyd. Raştê yew heşlîre yeno. Tifing nano pa heşlîre keno birîndar. Heşlîr remeno qulê xo dadî pêhesîyena ke lîrê yê biya birîndar. Yena tever ewniyena yew seyad tifing zî dest de yo. Xar bena ci merdim remeno. Bênate ra yew mude viyareno merdim rojek reyna(hewna) şino seyd. Aya heşek raştê ci yena. Niyena dima merdimî fînena. Nar qeldena wer qeldena hola hol bena ana. Pencanê xo fînena goşanê merdimî têra kena. Merdim ewniyeno heşek ci nêgêrena xo nano merg. Heşek ewniyena merdim nêleqeno xobixo vana yeqîna merdo. Merdimî ca verdena şina. Merdim vindeno paweno ke heşek şiya virzeno hetê dew a bêstiyeno remeno yeno keye. Şarê dewe serê merdimî de yenê pêser vanê: “Se biyo to?” Merdim vano hal û mesela îna wa. Dewijî diyenî tifinganê xo ra kuwenî heşek dima. Nat gêrênî, wet gêrênî heşek çin a. Gêrenê a yenê dewe. Bênate ra zaf wext viyareno. Merdim beno weş la hîn goşê ey giran eşnawenî. Veng giran şino ci. Dewijî ti ra eciz benî. Şew bişiyên dîwan çew ey de qise nêkerdîn. Ey zî fam nêkerdîn. Di tenan xo miyan de qalî bikerdîn ey vatîn inî hê meselê min û heşek qal kenî. Herind de o zî bîn vajyer vatîn. “Heş? Heş zaf xidar yew heywan o. Goşanê merdimî verd de tira keno.”

***

Vanî Çewlîg de dewanê deşt ra Welan ra yew merdimo extîyar zoda(zewada) beno deşt. Saetê nîmrojî reseno verê yêgayî. Ewniyeno mişagî qefeliyayî. Vano: “Hîn bes o, biyerîn taştî borîn! Ez zî şiyerî şima rê verê Yenê Mergê Kilî ra awka serdin biyarî.” Dano piro şino verê yenî. Ewniyeno ke xortê dewe verê yeneyî de amê pêser û hey çî wenî û şimenî. Ewniyeno ke şûşeyanê înan de çiyedo sipî esto. Vano: “Qijên in do yo? Ez zaf biya têşan be’jî mi esto. Eke doyê şima serdin o ez zî yew şûşe borî.” Xortî şarmîyenî ke vajê o do niyo? Xal hejî şûşe yew hew de pêşeno xo qirik. Yew fir de weno. Vano: ”Liya liya in doyê şima çiqas tirşo? “Xortî hewna nêeftanî çiyek vajî. Xal hejî vano: “Willay in doyî behjê mi berd, vinderîn ez yewna şûşe borî.” Dima yewna şûşe pêşeno xo qirik ro. Badê cû zî yene ra awk keno de û şino verê mişagan. Awe dano mişagan û diyeno tirpan ra vano ez zî çend garkî bêrî sere. Tirpan nata şûno tîye, weta şûno tîye. Qalanê tewşan keno. Mişagî ewniyenî xal hejî ho biyiş vano û nêzano tirpan bianco. Vanê: “Xal hejî ti hê sekênî ti nika tirpan fînî xo lingan a!” Xal hejî vano: “Ayranimî îçerim boyle de biçerim. Hero se biyo mi? Qijanê dew do da mi ez îna biya” Mişagî persenî vanê: “Kamî bî?” Vano: “Filanî û filankesî”. Mişagî fam kenê ke xal hejî nêzanî ra reqa werda.

***

Vanî yew dewe de di hebî axayî benê. Timo tim reqabet de yê. Rojek yew mesela ser munaqeşe kenê. Piya nêkenê vanî ma şorê şerîet. Rojê xo tayin kenê û cêbiryenê, şinê keye. Roja ke verê rojî şerîetî axayan ra yew şino melayî hete vano: “Mela siba ma yenê to hete şerîet. Mi vato heş lîran keno û zêdîyeno. Wa to vîr de bo.” Dima zî yew kîseyê zerdan geno keno binê kulavî ra û kuweno tever. Ey dima axayo bîn kuweno zerre. O zî vano: “Mela ma siba yenê to hete şerîet. Mi vato heş hakan keno û zêdîyeno. Wa to vîr de bo.” Dima o zî yew kîseyê zerdan keno binê kulavî ra. Dano piri şino keye. Rojê şerîetî yenê melayî hete. Mela ewniyeno hetê kamî vajo o bîn yers beno. Vano: “Mi şerîetê şima kerdo. Heş xo ser yew heywan o. Canê ey waşt lîran keno. Keyfê ey waşt hakan keno.” Herdi axayî zî na cewabê melayî ra mat manenî. Ewniyenî yewbînan ra danê ra şinê.