Weşanxaneyê Nûbihar Ra Kîtabeko Kirdkî: Mewlidê Xasî

 

 

Tarîxê nuştişê kirdkî de cayê mewlidan giran o. Eserê kirdkî yê klasîk zafê mewlid î. Kirdkî de nezdîyê hewt hebî mewlidî amê nuştiş. Helbet nuştoxî mewlidan goreyê fekê mintiqayê xo nuştî. Mewlidî hetê xususîyetê fekan sey yew xezîna yî. Heto bîn ra semedê viraştişê tradisyonê nuştişî zî semedê ma kirdan xebatê erjaye yî. Mewlidî metnê dînî yî û miyanê şarê ma de wayîrê cayê xas î.

Mîyanê şarê ma de sey rojanê veyvî, sunnet usb. mewlid yenî dayiş û mewlid wanîyenî. Xususan mewlidî kurmanckî û kirdkî wanîyenî. Herç çend Sêwregi de yew zeman tirkî ameyo wendiş zî reyna mintiqayê ma de giranî, mewlidanê kurdî de ya. Badê awanbîyayîşê Cumhurîyetî zaf musîbetî amê ziwanê ma ser. Pawitişê ziwanî de tesîrê în rojan, edetan û eseran zaf o.  În mewlîdan ra tewr meşhûr û verîn Mewlîdê Xasî (1867-1951) yo. Nameyê yi Mewlidê Nebî el- Kureyşî bi nameyo bîn Mewlidê Kirdî yo. In mewlid 1898 de ameyo nuştiş. 1899’de Dîyarbekir de Çapxaneyê Lîtografya de çap bîyo.

         Weşanxane Nûbiharî rêzê eseranê klasîkî ra Mewlidî Xasî weşana. Verê cû zî Weşanxaneyê Nubiharî kitabê Bedîûzeman Saîdî Kurdî “Vateye Qijkekî” ke terafê Serdar Bedirxan ra amebi tadayîş çap kerdibi. Reyna Siyerê Nebî ke Milla Cimayo Babij sey terzê manzume de ameyo nuştiş çapkerdibi.

         Weşanxaneyê Nubiharî, Mewlidî Xasî hetê şekl û mîzanpaj ra sey eseranê klasîk ameyo viraştiş. Helbet ina xebate de “Amedekar û Tadayiş” ke terafê Roşan Lezgînî ra ameyo kerdiş cayê ey giran o. Yew zî ez vana qey hewa verîno ke kirdkî de yew esera nuştekî bi CD vejîyena. Roşan Lezgîn Mewlidê Xasî sey şîîr wendo û kerdo CD. Kitab bi CD vila beno. Kitab de heyatê Seydayê Xasî bi kilmî nusyayo û Roşan Lezgîn Mewlidî rê yew “Vateyo Verên” nuşto. Hasili, xebata ke erjaye vejîyaya meydan. Rehmê Allay  Seydayê Xasî ser bo û keyeyê Roşan Lezgîn û hemê xebatkaranî ina xebate awan bo.

 

 

Kunye: Ehmedê Xasî, Mewlidê Kirdî, Amadekar û Tadayîş: Roşan Lezgîn, Weşanxaneyê Nûbiharî, Îstanbul 2013, 54 + 33 rîpelî + CD