MEKTUBO YEWIN

(1)

(2)

 

MEKTUBO YEWIN

 

(3)

(4) 

 

Bi kilmî cewabê çar persan o.

 

Persa Yewine: Gelo Hezretê Xizir ‘eleyhîsselam hema weş o? Eke weş o, çi rê tay alimê pîlî heyatê ey qebul nêkenî?

Elcewab: Weş o. Labelê mertebeyê heyatî panc î (panc mertebeyê heyatî est î). O, mertebeyo dîyin de yo. Coka, tay aliman heyatê ey ra şik kerdo.

Tebeqeyê Heyatî Ê Yewin; heyatê mayo ke zaf hetan ra hedronaye yo.

Tebeqeyê Heyatî Ê Dîyin; heyatê Hezretê Xizir û Îlyas ‘eleyhîsselaman o ke yew derece serbest o. Yanî, yew rojgar de eşkenî zaf cayan de hazir bibî. Sey ma daîm pabesteyê îhtîyacanê însanî nîyî. Gegane çi wext biwazî sey ma wenî, şimenî la sey ma mecbur nîyî. Hezretê Xizir reyra macerayê ewlîyayan ke ehlê şuhud û keşf î (xeyb bi çimanî xo vînenî) no tebeqeyê heyatî, dereceyê tewaturî de roşn û ispat kenî. Hetta meqamê welîyey de yew meqam est o ke tira meqamê Xizir vajêno. Welîyo ke o meqam resayo, Xizir ra ders gêno û Xizir reyra yewbînan vînenî. Labelê ray-rayan wayîrê o meqamî, xeletî ra Xizir bi xo hesibêno.

Tebeqeyê Heyatî Ê Hîrêyin; tebeqeyê heyatê Hezretê Îdrîs û Îsa ‘eleyhîsselaman o ke lazimeya însanî ra durî yo, bi dekewtişê sey heyatê melekan yew heyat reyra nuranî beno. Bi cismê xoyê dinyayî, ke sey nazikeya bedenê mîsalî û nurîya cesedo necmî yo, asmên ra geyrenî. Mealê hedîsi; “Axirzeman de Hezretê Îsa ‘eleyhîsselam yeno, pê şerîetê Muhemmedî(a.s.w.) amel keno” (5) sirrê na hedîsi no yo ke:

Axirzeman de vera cereyanê kufrî û înkarê ulûhîyetî, ke felsefeyê tabîîye ra yeno, dînê Îsevî xo safî keno û xurefan ra vazgeç beno, vurîyêno beno îslamîyet. Senî şexsê manevîyeyê Îsevî, kalmeyê wehyê asmênî reyra o şexsê manewîyê dînbetalîya(bêdînîya) muthîşe kişeno; winî zî Hezretê Îsa ‘eleyhîsselam, ke temsîkarê şaxsê manewîyê Îsevîye yo, temsîlkarê şexsê manewîyê dînbetalîye Deccalî kişeno. Yanî go fikrê înkarderdişê ulûhîyetî bikişo.

Tebeqeyê Heyatî Ê Çarin; heyatê şehîdan o. Hukmê Quran reyra, şehîdî ehlê tirban ra berzêr wayîrê yew tebeqeyê heyatî yî. Heya, şehîdî seba ke heyatê xoyê dinyayî rayîrê heq de feda kerdo, Cenabê Heq Keremê xoyê tewr berz ra alemê berzah de înan rê sey heyatê dinya yew heyat, la bêderd, bêzehmet îhsan (îkram) keno. Nêzanî ke merdî. Tena zanî ke şîyê yew alemo hîna rind. Yew zerrşadîya bêkemana(bêkemanîye) reyra lezzet gênî. Dejê cêserkewtişo ke merg ra yeno hîs nêkenî (6). Her çiqas ruhê ehlê qebran baqî bo zî reyna zanî ke merdî (merde yî). Lezzet û şadîya ke berzah te gênî ê şehîdan nêreseno.

Hawayo ke, di merdimî yew hewn de dekewenî yew qesra sey cenete rinde (sey Cenet yew qesra rinde).  Tira yew zano hewn vîneno (hewn de yo) ; lezzet û keyfo ke gêno gelek kemî yo. Wina fikirîno “Eke ez xo biaqilîya no lezzet go biremo.” O bîn nêzano ke hewn vîneno; mezherê lezzeto heqîqî û şadîya heqîqî beno. Hayo alemê berzah de heyatê berzah ra îstîfadeyê merdeyan û şehîdan wina cîya yo.

Cirîyayiş (hedîse) û rîwayetanê bêhed û bêheseban reyra sabît û qet’î yo ke şehîdî mezherê no tewir yew heyatî yî û xo ganî zanî. Hem zî reîsê şehîdan Hezretê Hemza (r.a.) waqayê tekraran reyra (zaf hedîseyan de), merdimê ke xo visto bextê ey, înan ro hemet kerdo û gureyê înan ê dinya dîyo û dayo kerdiş, sey nînan zaf waqayan reyra no tebeqeyê heyat roşn û ispat bîyo. Hetta, mi bi xo, namebê Ubeyd yew warza û telebeyê mi estbi; badê ke mi het de mi vera şehîd kewt, cayo hîrê mengî durî de gama ez esîr bîya, cayo ke defn bîyo mi nêzanaynî, mi gore yew hewno rastikên de ez dekewta tirba eya bin erdî. Mi o tebeqeyê heyatî ê şehîdan de dî. Ey vatinî qey ez merda; va ez to rê zaf bermaya. Vano qey o weş o (xo weş zano). La seba ke îstîlayê Orisan ra xo hemet bikero bin erdî de xo rê yew cayo rind viraşto. Hayo no hewno qijkek, tay şert û delîlan reyra, dereceyê vînayîşî de yew kenaet dayo mi û yeqînê mi na heqîqat rê ameyo.

Tebeqeyê Heyatî Ê Pancin; heyato ruhanî yê ehlê qebran o. Belê, merg bedilîyayîşê mekanî yo, serbestîya ruhî yo, wezîfe ra terhîs o; îdam û çinbîyayîş û qedîyayîş nîyo. Zaf delîlî qewimîyayîşanê bêhed û bêhesaban reyra hezey temesûlê (şekilgirewtişê) ruhê ewlîyayan û ehlê keşfî ra asayîşê înan û haya û hewn de ma reyra munasebet û têkilîya ehlê qebran, û înan ra pêhesîyayîşê hedîseyan o tebeqeyê heyatî roşn û ispat kenî. Xoma derheqê beqayê ruhî de Veteyo Vîst Û Newin no tebeqeyê heyatî delîlo qet’i reyra ispat kerdo.

Persa Dîyine:  Qurano Kerîm de ayetanê sey:

(7)

reyra xeber dîyêno ke“Merg zî sey heyatî xelq bîyo, hem yew nîmet o”. Hal no yo ke, zahîren merg rizîyayîş o, çinbîyayîş o, helisîyayîş o, tefîyayîşê heyatî yo, xeripîyayîşê lezzetan o. Senî mexlûq û nîmet beno?

Elcewab: Hawayo ke peynîyê cewabê persa yewine de vajîyayo: Merg wazîfeyê heyatî ra yew terhîs o, yew paydos o, bedilîyayîşê mekanî yo, vurîyayîşê ganî yo, heyato baqî rê yew silayî ya, yew despêk o, pêşkêşê yew heyato baqîye yo. Senî, heyat yew xelq û teqdîr reyra ameyo dinya; otir, dinya ra şîyayîşê ey zî yew xelq û teqdîr reyra, yew hîkmet û tedbîr reyra yo. Çunke mergê heyatê nebatan ke tewr sade tebeqeyê heyatî yo, heyat ra hîna serrast yew eserê sinetî nawneno. Çunke, merdişê meyweyan, dendikan, bezreyan seke xeripîyayîş, helisîyayîş û vilabîyayîş biaso, labelê rastîya xo de gelek muntazam yew muameleyê kîmyewî û yew pêameyîşo peymeyin ê weslan û yew virazîyayîşo hîkmetin ê atoman ra îbaret yew elawitiş o ke, no mergo hîkmetin û întîzamin o ke nêaseno, heyatê sunbul reyra vejîno meydan. Nîhayî mergê dendike, çime û destpêkê hayatê sunbulî yo; belkî semedo ke herinda heyatê aye de yo no merg zî sey heyatî xelqbîyaye û muntazam o.

Hem madeyê(vêreyê) însanan de merdişê meywe û heywananî ganîyan, semedo ke înan rê çimeyê destpêkê vejîyayîşê heyatê însanîyetî beno, “o merg, heyatê înan ra hîna muntazam û xelqbîyaye(viraşte) yo” vajêno.

Hayo, eke merdişê heyatê nebatan ke tewr adî tebeqeyê heyatî yo, wina mexlûq (xelqbîyaye), hîkmetin û întîzamin bo, mergo ke heyatê însanan sarê ser de yeno, ke tewr berz tebeqeyê heyatî yo, helbet yew dendika ke dekewta bin erdî, senî alemê hawa de bena dare, sey aye, însanêko dekewto bin erdî zî, alemê berzah de helbet sunbulê yew heyato baqî dano.

Labelê, sebebanê nîmetbîyayîşê mergî ra, ma zaf cîhetanê ey ra behsê çar hetan tena kenîme.

Ê Yewinî: Semedo ke wezîfeyê heyato giranbîyaye û kulfetê heyatî ra azad keno, seba ke alemê berzah de yew berê pêresîyayîşî yo ke se ra neway û new kê birakanê xo resneno, nîmetêko en xişn o.

Ê Dîyinî: Zindanê dinyaya tengi, sixintêyini, şematayini, zelzeleyini ra vejîyayîş; mezherê yew heyato hera, şad, bêdej bîyayîş reyra, dekewtişê daîreyê rehmetê Mehbûbê Baqî yo.

Ê Hîrêyinî: Sey kokimîye zaf sebebî est î ke şertanê heyatî giran kenî, mergî heyat ra vêşêr yew nîmet nawnenî. Ma vajî; eke pîrbavê pîrbavanê to pa pî û maya to reyra, ke extîyarîya înan zaf izdirab danî to, nika pêro pîya halê xoyê sefalet reyra to het de bibîynî, to zanaynî heyat çiqas ceza, merg çiqas nîmet o, to fam kerdinî. Hem ma vajî, meysê rindî ke aşiqê vilanê rindekan î, zimistano zabuxin (qarsin) mîyan de heyatê înan çiqas zehmet û mergê înan çiqas rehmet o, fehm beno.

Ê Çarinî: Hewn, baxusûs seba musîbetdaran, birîndaran, nêweşan, senî yew rehetîye, yew rehmet, yew arisîyayîş o.Winî zî, merg, ke biraro pîl ê hewnî yo, însananê musîbetdar û wayîrê belayan rê ke xo kiştiş fikirînî, seba înan nîmet û rehmet o. Labelê qandê ehlê delaletî, Vateyê ke tekrar qalî înan bîy de ispat bîyî, merg zî sey heyatî ceza mîyan de ceza, ‘ezab mîyan de ‘ezab o; no babet behsê ma ra teber o.

 

Persa Hîrêyine: Cehenem ça de yo?

Elcewab:  

(8)  

   (9)  tay rîwayetan de vajîyayo cayê Cehenemî binê erdî yo. (10) Hawayo ke ma sewbîna cayan de îzah kerdo, kureyê erz hereketê xoyê serrane reyra, dormareyê yew meydan de, yew dayîre xêzi keno ke badî heşrî go bibo cayê pêserameyîşî. No yeno na mana ke Cehenem zî bindê o daîrey de yo, ke dinya yew serri de dormareyê ey geyrena.  Sebebê nêasîyayîş û hîsnêbîyayîşê înan, bin perde de û adiro bênur ra bîyayîş ra yo. Mesafeyo xişno ke kureyê erz dormareyê ey de geyreno tede gelek mexlûqatî est î, la seba ke bênur î nêasenî. Senî nurê aşme biancîyo vera çiman ra vîndî bena, zafê kureyê bênurî, mexlûqî, vera çimandê ma de yî ma nêvînenî.

Cehenem di bêj o: Yew qij, yew gird o. Qij herinda dendika/bezreyê girdî de yo, go demo ayende de bivurîyo bibo gird, go bibo yew menzîlê ey. Cehenemo qij binê erdî de yanî merkezê ey de yo. Binê erd ra meqsed merkezê ey o. Îlmo ke tebeqeyanê erd ra eleqedar o vano, her hîris û hîrê metre kendiş de yew dereceyê germî zêdîno. Nîhayî, serê erd ra heta merkezê dinya şeş hezar kusûr kîlometre yo, di sey hezar dereceyê germ, yanê adirê dinya ra di sey rey hîna şedîd, û hezey rîwayetê hedîsi de zî vîreno, yew adir est o. (11)

Hedîsan reyra îşaret bîyo ke no Cehenemo qijek, dinya û alemê berzax de zaf wezîfeyê ke aîdê Cehenemê girdî yî ardo ca. Alemê axîret de kureyê erz senî kesê ke wegirewtî înan fîneno meydanê heşrî, ke yew serre de dormareyê ey de geyreno; winî zî, Cehenemo qijeko ke mîyanê ey de yo, emrê îlahî reyra teslîmê Cehenemo girdî keno. Vatişê tay mellayanê ehlê îtîzalî (kesê ke ehlê sunnet û cemaat ra aqitîyayî, mu’tezîle) “Cehenem go badî xelq bibo”, no vîstike de seba ke tastamam hera nêbîyo û wegirewtanê ey rê munasîb yew şekil de nêaseno no tewir vatişî ğelet î û nezaney a.

Hem perdeyê ğeyb mîyan de menzîlê ke aîdê alemê axîretîyî, na dinya de pê çiman seba vînayîş û nawitîşê înan, ya kaînat gerek qijek bibo bêro dereceyê di şaristanan yan ma ganî çimanê xo gird bikerî, sey estareyan çimê ma bibî ke ma besebikerî cayanê înan bivînî û ca bikerî (12)  menzîlê ke aîdê axîretî yî, nê çimanbê dinya reyra nêvînîyênî. Labelê îşaretê tay rîvayetan ra, Cehenemo ke axîret de yo, na dinyaya ma reyra munasebetê xo est o. Germîya hamnanî ra (13)  vajîyayo.

Nîhayî, nê dinyayî, çimandê aqilo şenik û tefîyaye reyra, o Cehenemo xurt û xişn nîno vînayîş. Labelê ma şênî nurê îsmê hakîm reyra tira biewnî. Neysene(farzimîsal): Cehenemo gird, o ke bindê hereketo serrane ê erzî de yo, seke cehennemê qijî, o ke merkezê erdî de yo, wekîl tayîn bikero, tay wezîfeyê xo dayo ey kerdiş. Mulkê qadîrê zulcelal gelek hera yo. Hîkmetê îlahî kera (ça) binawno, cehenemo gird uca ca gêno.

Belê, yew Qadîro Zulcelal û wayîrê emrê (14) yew Hakîmo Zulkemal verê çimanê ma de, kemalê hîkmet û întîzam reyra aşmi dinya ra gireydaya; qudretêko pîl û întîzam reyra dinya tîje ra besta; û heybetê rubûbîyetê xo reyra tîje pa gezegenanê aye ra, yew surato nizdîyê suratê ‘erz, goreyê yew îhtîmalî, hetê tîja tîjan ra yew hereket dayo înan; û estareyî sey lambayê elektrîkan ê donanmayî seltanatê rubûbîyetê xo rê şahîd kerdî, pê înan seltanatê rubûbîyetê xo û xurteya kudretê xo nawnayo, no tewir yew Zato Zulcelal, kemalê hîkmetê ey ra û ‘ezametê qudretê ey ra û seltanatê rubûbîyetê ey ra durî nîyo ke cehenemo girdî seke lênê (qazanê) palukayê lambayê elektrîkinî biyaro, ey reyra adirê estareyanê asmênî, ke axîret ra nîyadanî, gir bikero, tanî û qewet bido. Yanî, Ceneto ke alemê nurî yo, ey ra estareyan rê nur bido, Cehenem ra adir û tanî birusno; abiasan, tay qismanê ê Cehenemî ehlê azabî rê mesken û hepis biko.

Hem yew Fatiro Hakîm ke, yew dara sey koyî xişne, mîyanê yew dendika sey nenguyî de nimneno. Helbet, kudret û hîkmetê ey Zatê Zulcelal ra durî nîyo ke mîyanê dendika Cehenemê qijî, ke qelbê eyê erz de yo, tede Cehenemo girdî binimno.

Welhasil: Cenet û Cehenem, di fêkîyê yew gilê dara xelqbîyayîşî yî, ke hetê ebed ra xo derg kerdo şono. Cayê fêkî zî, heya a şono wa şêro sereyê gilî yo. Hem di netîceyê nê kaînatî yî, ke sey helqayanê rêzile qedeme-qedeme xelq bîyo. Cayê netîceyan, di kîştê(sereyanê) nê rêzilî de yî. Bureyin, giran hetê cêr de; nurin, berz hetê cor de yo. Hem di karî (‘embarî) ê nê qewimîyayîşê ke bi hemtê Homay reyra virazînî û îradeyê ey nawnenî û mehsulê manewî ê ‘erdî yî. Cayê karîyî(‘embarî) zî, goreyê bêjê mehsulî, nebaşê ey bin de, holê ey ser de yo. Hem di hewzî ê mewcûdatî yî, ke cayê xo de nêvindenî hetê ebedîya herikînî û pêl danî. Cayê hewzi zî cayo ke lasero şedîd yeno û tede pêser beno. Yanî pîsîya xo û gemara xo tewr war de, temîzîya xo, pakîya xo tewr dîyar de ya. Hem, di tecellîgahê lutf û qehr, rehmet û ‘ezametî yî. Cayê tecellîgah zî, her ca beno. Rehmano Zulcemal û Qehharo Zulcelal kera (ça) biwazo tecellîgahî xo rakeno (rafîneno).

Labelê estbîyayîşê Cenet û Cehenemî zî, Vateyo Desin û Vîst Û Heştin û Vîst Û Newin de gelek qet’i yew şekil de ispat bîyî. Ma tîya d’ tena naye vanî ke: Estbîyayîşê meywe sey gilê dare, û ê netîceyî sey sîlsîleyî(rêzili), û ê karîyî sey mehsulî, û ê hewzi sey robarî û ê tecellîgahî sey estbîyayîşê rehm û qehrî qet’î û yeqîn î.

 

Persa Çarine: Senî eşqo mecazîyo ke sînayoxan nawnîyêno, tadîno beno eşqo heqîqî, gelo eşqo mecazîyo ke zafê merdiman ro dinya newnenî, eşkeno bitadîyo bibo eşqo heqîqî?

Elcewab: Belê, eşqo mecazîyo ke vera rîyê dinyaya fanî nawnîyêno, eke o aşiq, qefçileya zeval û fenayî, o rî sero vîno û rîyê xo tira bitado, yew mehbûbo baqî bigeyro, eke besebikero rîyo bîn ê dinya, ke gelek rind û eynikê esmayê îlahî û hêgayê axîretî yo, ra biewnîyo, o ğeyrê meşru eşqo mecazî, o wext beno ke bitadîyo bibo eşqo raştikên. Labelê yew şert reyra ke, dinyaya xoya zaîli ke heyatê ey reyra pêrebesta ya, dinyaya raştikên reyra girey nêdo û herinda aye de nêhesibno. Eke sey ehlê delalet û ğefletî hêşê xo vila biko, dinya reyra meşxul bo, dinyaya verbiçiman dinyaya xoya erizî bihesibno, aşiqê aye bo, keweno batağê tabîatî, xeniqîno. Oxmo ke, yew destê înayet ey harîqane bixelisno. Seba roşnkerdişê na raştîyî na mesela ra bewni:

Ma vajî, çar dêsî no odeyo rind û xemilnaye de, aîdê ma çarinan çar eynikê qami bibî, o wext panc odeyî benî; yew raştikên û umumî, çarî bînî mîsalî û arizî/xusûsî. Ma her yew şe kenî aynikê xoyê arizî reyra, şeklê, halê, rengê odeyê xoyo arizî bibedilnî. Eke ma rengo sur pirodî sur; kewe reyra boyax bikerî, kewe nawneno. Û abiasan, eynik sero kaykerdiş reyra ma şe kenî zaf wazîyetan biderdî; ma kenî bexûd/qefçil, xasek/rind, ma şe kenî zaf şeklan biderdî. Labelê odeyo teberî û umumî sero ma besenêkenî bi asanî teserruf bikerî û bibedilnî. Heqîqet de odeyo arizî û umumî seypê yî, hukm û qanûnan de cîya yî. Ti şe kenî yew engişte reyra odeyê xo bixeripnî; ti besenêkenî yew sîya/kemera ê bînî ca ra bihewilnî.

Hayo, dinya yew menzîlo xemilnaye ya. Heyatê ma ê her yewinî yew eynik o ke merdim xo tede vîneno. Na dinya de, ma her yewinî rê yew dinya est a, yew cîhanê ma est o. La estuna ey, merkezê ey, berê ey heyatê ma yo. Beno ke a dinyaya maya arizî û o cîhanê ma yew rîpel o, heyatê ma yew qeleme; aye reyra zaf çîyê, ke go sahîfeyê emelê ma de ca bigêrî, nusîyênî.

Eke ma dinyaya xo ra hes kerd, dima ma dî ke, seba ke dinyaya ma heyatê ma sero virazîyaya, sey heyatê ma zaîl, fanî, bêqerar a, ma tede tey vet û zana. O sînayîşê mayo ke aye rê yo vera xo tadeno, ver bi o cîhanê mayo arizî yo ke eynik û temsîlkarê neqşê nameyanê weşî ê cenabê Heqî ke muwcudat sero asenî nawnena, ey ra zî vîyareno reseno tecellîyê nameyanê Homayî.

Hem ma fehm bikerî ke a dinyaya maya xusûsî/arizî, yew leycaya muwaqqet ê Cenetî ya, eke ma hîssanê xoyê şedidan sey xirs û waştiş û muhabbetî tira bitadî ver bi faîdeyanê uxrewî ke netîce û semere û sunbulê aye yî, o wext, o eşqo mecazî, vurîyeno beno eşqo heqîqî. Nêkela,  merdim mezherê sirrê (15) beno, nefsê xo, xo vîrî keno, zevalbîyayîşê heyatî nêfikirîno, vano qey dinyaya eya xusûsî, bêqerar, haway dinyaya umûmî vinderta ya, xo bêmerg ferz keno, dinya ro xejilîno, hîssanê tundan reyra aye gêno verika xo, aye de fetisîno şono. O muhebbet, seba ey bela û ezabo bêhed o. Çunke, o muhebbet ra yew şefqato sêkurane, yew pîzveşnîya bêhêvîyane peyda bena. Heme cudaran rê pîze veşneno, heta heme cudarê ke bin tesîrê rindîye û çinbîyayîşî de yî înan rê yew rehmi hîs keno û bêrîya înan keno; destê ey ra çî nîno; mîyanê bêhêvîye de dej anceno.

Labelê merdimo verîno ke ğeflet ra xelisîyayo, vera elemê o şefqato şedîdî yew daruyê şîfadan vîneno ke, mîyanê merg û çinbîyayîşê heme cudaran de, ke pîze bider veşneno, aynikê ruhan baqî vîneno ke nê eynikê ruhî asîyayîşê daîmî yê nameyanê yew zato Baqî nawnenî; şefqatê ey vurîyeno keyfweşîye. Hem heme cudarê rindî ke ver bi qedîyayîş û çinbîyayîş şonî peyê înan de heme bêj qefçiley û pîsey ra pak û heme tewir kemanî ra durî yew rindîya îlahî, ke yew nexş û xeml û sanat û tîtiknayîş û lutf û roşnkerdişo daîmî dana hîskerdiş, vîneno. O qedîyayîş û çinbîyayîşî, qandê vêşkerdişê rindîye û newekerdişê lezzet û teşhîrê sanat şeklê yew tezekerdişî de vîneno, lezzetê xo û şewkê xo û heyretê xo zêdneno.

 

(16)

 

Seîdê Nursî

 

 

Tirkî ra açarnayox: Serdar Bedirxan

Redaktekerdox     : W.K.Merdimîn

 

 

• Namebê Homay ke rehman û rehîm o.
• Ma tena ey ra ardim wazenîme.
• Bi nameyê Homayî ke heme bêj kemanîye ra durî yo.
• Olandî yew çî çin o ke hemd reyra ey tesbîh nêkero. (Sûreya Îsra: 44)
• Buharî, Enbîya: 49, Buyû’: 102, Mezalim: 31; Muslîm, Îman: 242-243.
• Hadîs. Tirmizî, Cihad: 6; Nesaî, Cihad: 35, İbn Mâce, Cihad: 16.
• O yo, seba ke bicerebno şima ra kam hîna rind têgeyreno, mergî û heyatî xelq kerdo. (Sûreya Mulke: 2)
• “Bêğeyra Ellahî yewer ğeyb nêzano.”
• Vaji: Îlmo rastikên Homay hete do. (Sûreya Mulke:26).
• Hadîsi. Aclunî, Keşful Hafa: 1/281. B. El-Hâkim, Mustedrek: 4/568.
• Buharî, Bed’u’l-Halk: 10; Muslîm, Cennet: 30; Tirmizî, Cehennem: 7.
• Îlmo rastikên Homay hete do.
• “Germîya Cehennemî ra yo.” Hadîsa şerîfi. Keşful Hafa, 29, Buharî,1:142,162.
• Vano “bibi” o zî beno. (Sûreya Yasîne: 82)
• “Înan Homay xo vîrî kerdî. Homay zî aqibetê înan da înan xovîrkerdiş. Ê ay însanê bi xo yî ke rayîr ra vejîyayî.” (Sûreya Heşre:19)
• O ke baqî maneno tena Homa yo.

 

 

VAJNAME

mertebe: 1-Derece, basamak. 2-Rütbe, pâye. 3-Miktar.

Rojgar: vakit, zaman

ehlê şuhud û keşf: Kâinatta tevhid delillerini aynen seyreden, İlâhi ve gizli sırlarını Hakkın izni ile gören şuhud ehli, veli.

tewatur:  1-Bir haberin ağızdan ağıza dolaşarak yayılması. 2-hds. Bir Hadis-i şerif’in, yalan söylemelerini aklın kabullenemeyeceği kadar sayı ve sağlamlıktaki bir topluluk tarafından aktarılması, rivayet edilmesi.

welî: Allah’ın sevgisine, himayesine kavuşmuş, ermiş kimseler, Allah dostu, evliya.

alemê berzah: Ruhların kıyâmete kadar kalacakları âlem; kabir âlemi.

îhsan: 1-İyilik etme, güzel davranma, bağışlama, ikram etme, lütuf, bağış, yardım. 2-Verilen, bağışlanan şey. 3-Güzel yapma, yapılan işi en güzel surette yapma.

rîwayet: 1-Bir haber, söz veya olayı nakletme. 2-Hikâye edilen bir haber, söz veya hâdise.

waqa: 1-Vuku bulan, olan, olup geçen şey, hadise, olay.

xoma: Zaten

rizîyayîş: Çürüyüp dökülmek

mexlûq:  Halkedilmiş, yaratılmış, yaratık, Allah tarafından yaratılmış, yaratık.

Heşir: 1-Toplanma, cem’etme, bir araya gelme. 2-Kıyametten sonra bütün insanların bir yere toplanmaları, Allah’ın, ölüleri diriltip mahşere çıkarması, kıyamet.

ayende: Gelecek

Qadîro Zulcelal: Sonsuz büyüklük, haşmet ve kudret sahibi, Allah.

Hakîmo Zulkemal: Kemal sahibi hâkim olan ve her şeye hükmü geçen, Allah.

rububîyet: 1-Rabblık, ilâhlık. 2-Cenâb-ı Allah’ın her zaman, her yerde, her mahluka muhtaç olduğu şeyleri vermesi, terbiye, tedbir ve mâlikiyeti ve besleyiciliği keyfiyeti. 3-Efendilik, sahiplik.

Zato Zulcelal: Sonsuz büyüklük ve haşmet sahibi olan zat, Allah.

Rehmano Zulcemal: Her türlü güzellik sahibi olan, merhametli ve şefkatli; Allah.

Qehharo Zulcelal: Kayıtsız, şartsız galip ve her an kahretmeye gücü yeten büyüklük sahibi, Allah.

qefçil: Çirkin

zaîl: 1-Zeval bulan, sona eren, devamlı olmayan, yok olan. 2-Geçen, geçmiş olan.

muwaqqet: 1-Belirli bir zamana mahsus, vakitli, süresiz, geçici. 2-Eğreti.